Φόβος - Φοβίες - Τρόμος

                  ΔΙΑΦΟΡΑ ΜΕΤΑΞΥ ΦΟΒΟΥ ΚΑΙ ΦΟΒΙΑΣ


Ο φόβος είναι ένα βασικό συναίσθημα του ανθρώπου που προκαλείται από τη συνειδητοποίηση ενός πραγματικού ή πλασματικού κινδύνου ή απειλής. Είναι ένας μηχανισμός προστατευτικού χαρακτήρα, μια φυσιολογική αμυντική αντίδραση του οργανισμού χωρίς να απαιτείται συνειδητή σκέψη.  
Ο φόβος πρέπει να διακρίνεται από τη σχετική συναισθηματική κατάσταση του άγχους το οποίο εκδηλώνεται σαν εσωτερική ένταση και το οποίο συνήθως συμβαίνει χωρίς την ύπαρξη οποιασδήποτε εξωτερικής απειλής, απειλής μάλιστα που γίνεται αντιληπτής ως ανεξέλεγκτης ή αναπόφευκτης.  
Στην περίπτωση της συναισθηματικής κατάστασης του φόβου έχουμε να κάνουμε σχεδόν πάντα με μελλοντικά γεγονότα, με καταστάσεις ή συμπεριφορές τις οποίες μπορούμε να διαφύγουμε ή να αποφύγουμε. Ο φόβος θα μπορούσε επίσης να είναι μια στιγμιαία αντίδραση σε κάτι που συμβαίνει στο παρόν. 
Όταν όμως ο φόβος συνεχίζει να υφίσταται, ενώ δεν υπάρχει πραγματικός κίνδυνος και σε καταστάσεις υπερβολικού στρες, τότε μετατρέπεται σε φοβία και γίνεται εμπόδιο στην φυσιολογική αντιμετώπιση της καθημερινότητας του ατόμου. 
 Η φοβία είναι ένας επίμονος και παράλογος φόβος κάποιου συγκεκριμένου αντικειμένου ή κατάστασης, που έχει σαν αποτέλεσμα την επιθυμία αποφυγής αυτού αντικειμένου που στην πραγματικότητα δεν αποτελεί σπουδαία πηγή κινδύνου. 

ΔΙΑΦΟΡΑ ΜΕΤΑΞΥ ΦΟΒΟΥ ΚΑΙ ΑΓΧΟΥΣ 

Ο φόβος δημιουργείται ως απάντηση σε εξωτερικό πραγματικό κίνδυνο ή απειλή που γίνεται αντιληπτός συνειδητά Περιλαμβάνει τόσο υποκειμενική αίσθηση φόβου . . . ψυχολογική διάσταση, όσο και φυσιολογικές μεταβολές που είναι κυρίως επιτάχυνση του καρδιακού ρυθμού , επιτάχυνση της αναπνοής, σφίξιμο των μυών και ανακατανομή του αίματος από το δέρμα και τα σπλάχνα στους μεγάλους μυς.

Οι μεταβολές αυτές προετοιμάζουν το σώμα για μυική δραστηριότητα (πάλη ή φυγή) που μπορεί να είναι απαραίτητη ως απάντηση στην απειλή.

Το άγχος αντίθετα, είναι η συναισθηματική κατάσταση που περιλαμβάνει αισθήματα τάσης , φόβου ή ακόμη και τρόμου σαν απάντηση σε κίνδυνο του οποίου η πηγή είναι σε μεγάλο βαθμό άγνωστη ή μη αναγνωρίσιμη.

Όπως και ο φόβος , έτσι και το άγχος εκτός της ψυχολογικής διάστασης του φόβου και τρόμου συνοδεύεται από διέγερση του νευρικού συστήματος που εκδηλώνεται με ιδρώτα, ταχυκαρδία, τρόμο, επιτάχυνση της αναπνοής και γαστρεντερική δυσφορία.  

Σε αντίθεση όμως με τον φόβο, η πηγή του άγχους είτε είναι άγνωστη, είτε έχει ελάχιστη ένταση σε σύγκριση με την ένταση φυσιολογικής και συναισθηματικής αντίδρασης που προκαλεί.

Ο φόβος είναι και αυτός ένα προειδοποιητικό σήμα. Διαφοροποιείται ωστόσο από το άγχος, διότι ενώ ο φόβος συνιστά αντίδραση σε μια άμεση, γνωστή και συγκεκριμένη εξωτερική απειλή, το άγχος αποτελεί τη συναισθηματική απάντηση στην αναμονή ενός κινδύνου, άγνωστου, αόριστου, συγκεχυμένου και ασαφούς.  

Ο κίνδυνος αυτός, όπως τον αντιλαμβανόμαστε, δεν απειλεί μόνο την βιολογική μας ύπαρξη, αλλά και σημαντικές παραμέτρους που σχετίζονται με αυτήν, όπως ο κοινωνικός μας ρόλος, η αυτοεκτίμηση μας . . .

Ο φόβος εισβάλλει αιφνίδια και υποχωρεί όταν η απειλή αποχωρήσει, ενώ το άγχος, επειδή η απειλή είναι ασαφής και άγνωστη, διαρκεί πολύ περισσότερο και έχει την τάση να χρονίζει.  

 
Σε γενικές γραμμές ο φόβος είναι το συναίσθημα που πηγάζει από την προσδοκία του κινδύνου. Είναι ένα απόλυτα φυσιολογικό συναίσθημα που μας βοηθάει να προστατεύσουμε τον εαυτό μας.

Η Φοβία αντίθετα, είναι το συναίσθημα του φόβου μπροστά σε κάτι που δεν είναι πραγματικά επικίνδυνο, αλλά που εμείς αυθαίρετα εκλαμβάνουμε ως επικίνδυνο. Οι φοβίες αναφέρονται στην ύπαρξη φόβου που δεν έχει ρεαλιστική βάση.  

Ουσιαστικά η διάκριση βρίσκεται στο πόσο κατάλληλη και συμβατή με την αντικειμενική πραγματικότητα, είναι η συναισθηματική μας αντίδραση 

ΔΙΑΦΟΡΑ ΜΕΤΑΞΥ ΦΟΒΟΥ ΚΑΙ ΤΡΟΜΟΥ 

Ο Φόβος και ο Τρόμος. Είναι δύο διαφορετικές έννοιες που πολλές φορές επιτυγχάνουν παρόμοια αποτελέσματα αλλά στην περίπτωση του Τρόμου συνήθως αυτά είναι καταστροφικά.  

Ο Τρόμος θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι ένα στιγμιαίο συναίσθημα που προκαλείται από ένα ερέθισμα. Εν αντιθέσει ο Φόβος είναι ένα αίσθημα διάρκειας. Είναι διαχρονικός τις περισσότερες φορές και για να απαλλαχθούμε από μία φοβία μας, μας παίρνει αρκετό διάστημα. Χαράζεται μέσα μας και χρειαζόμαστε αρκετά μεγάλο ψυχικό σθένος για να τον ξεπεράσουμε. 

  

Συνήθως ο τρόμος είναι ένα παράγωγο του φόβου το οποίο το συναντάμε σαν πρόλογο του. Μετά από ένα γεγονός το οποίο είχε σαν αποτέλεσμα να τρομάξουμε, είναι πολύ πιθανόν ανάλογα με την εμπειρία, αυτό που μας τρόμαξε να χαραχθεί μέσα μας δημιουργώντας μας έτσι μία φοβία. Από μία άλλη άποψη, ο τρόμος είναι εκείνο το ξέσπασμα με το οποίο ο φοβισμένος άνθρωπος πλέον κάνει αρκετά εμφανές, την ψυχολογική κατάσταση στην οποία έχει εισέλθει.  

ΦΟΒΟΣ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ 

Σωματικά Συμπτώματα 

Η έκφραση του φόβου στο ανθρώπινο πρόσωπο περιλαμβάνει, τη διεύρυνση των ματιών, τα φρύδια συγκεντρώνονται, και τα χείλη τεντώνονται οριζόντια. Οι μύες που χρησιμοποιούνται για τη φυσική κίνηση βρίσκονται σε ένταση προκειμένου το θύμα να επιτεθεί ή να διαφύγει τον κίνδυνο, εμφανίζεται εφίδρωση λόγω αυξημένης ροής του αίματος που είναι αναγκαία για να μεταφέρει στο υπόλοιπο του σώματος, μαζί με οξυγόνο και θρεπτικές ουσίες, θερμότητα, ωθώντας στην εφίδρωση για να δροσίσει το σώμα. 
Ο φοβισμένος άνθρωπος σε πρώτη αντίδραση στέκεται σαν άγαλμα ακίνητος και έχει δύσπνοια, οι τρίχες στο δέρμα του σηκώνονται και υπάρχει περίπτωση να εμφανιστεί τρέμουλο στους μύες. όταν ο κίνδυνος ή η απειλή είναι συγκλονιστική ή απότομη, μια κοινή αντίδραση είναι η κάλυψη (για να προστατευτούν) ευάλωτα τμήματα της ανατομίας, κυρίως στο πρόσωπο και το κεφάλι. 
Όταν το ερέθισμα που θα προκαλέσει τον φόβο συμβεί απροσδόκητα, το θύμα μπορεί ενδεχομένως να αντιδράσει πηδώντας ή παραμερίζοντας. Η καρδιακή πίεση του ατόμου αυξάνεται και οι κτύποι της καρδιάς επιταχύνονται και αυτό έχει ως αποτέλεσμα η αναπνοή να είναι βιαστική. 

Ψυχικά Συμπτώματα 

Ο φόβος ποικίλλει, από ήπια προσοχή μέχρι τις ακραίες καταστάσεις φοβίας και την παράνοια. Ο φόβος σχετίζεται με μια σειρά πρόσθετων γνωστικών και συναισθηματικών καταστάσεων, που συμπεριλαμβάνουν την ανησυχία, το άγχος, τον τρόμο, την φρίκη, και τον πανικό.  
Σχετικά με την εμπειρία του φόβου μπορεί να μείνει πολύ καιρό μετά την έκθεση στον ασυνείδητο νου, όπου μπορεί να εκδηλωθεί ως εφιάλτες, ή, σε μια ακόμη πιο ισχυρή μορφή, ως νυχτερινός τρόμος.  
Ορισμένες παθολογικές καταστάσεις που σχετίζονται με τον φόβο (που ορίζεται από επίμονους και παράλογους φόβους) μπορούν να περιλαμβάνουν διάφορα είδη αγχώδους διαταραχής που είναι πολύ συχνές, όπως αγοραφοβία, κλειστοφοβία, κοινωνική φοβία, ακροφοβία, νοσοφοβία, ξενοφοβία, φόβος του θανάτου, πετοφοβία (φοβία των πτήσεων), φοβία συναισθημάτων (Υποχονδρίαση), κρίση πανικού, διαταραχή πανικού αλλά και άλλες πιο σοβαρές ασθένειες όπως η ακραία φάση της διπολικής διαταραχής και ορισμένες μορφές σχιζοφρένειας.